ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب در دسترس و تولیدات کشاورزی در حوضه آبخیز شاهرود

    در این مطالعه ابتدا الگوی رفتاری متغیر اقلیمی بارش طی دوره 1392-1365 در حوضه‌ آبخیز شاهرود بررسی شد. سپس، از یک سیستم مدل­سازی بیوفیزیکی- اقتصادی برای تحلیل اثرات تغییر اقلیم ناشی از کاهش بارش بر منابع آب در دسترس، تولیدات کشاورزی و شاخص‌های اقتصادی سود ناخالص و ارزش آب تحت سناریوهای گوناگون (تغییر اقلیم ملایم، متوسط و شدید) استفاده شد. سیستم مدل­سازی بالا، شامل تابع عملکرد محصولات مبتنی بر میزان بارش (جزء بیوفیزیکی مدل) و رهیافت برنامه‌ریزی ریاضی مثبت (جزء اقتصادی مدل) بود که طی سه مرحله پیاپی در محیط نرم­افزاری GAMS حل شد. الگوی رفتاری بارش نشان داد که این متغیر اقلیمی پس از سال 1385 در حوضه­ آبخیز شاهرود روندی کاهشی را داشته است. نتایج مدل ارایه‌شده نیز نشان دادند که تغییر اقلیم ناشی از کاهش بارش منجر به کاهش منابع آب در دسترس، افزایش ارزش اقتصادی آب آبیاری، کاهش مجموع سطح زیر کشت محصولات آبی و کاهش سود ناخالص کشاورزان در حوضه­ آبخیز شاهرود شده است. بیش‌ترین کاهش منابع آب در دسترس نیز در سناریوی تغییر اقلیم شدید و به مقدار 03/30 میلیون مترمکعب بدست آمد. در پایان، برای رویارویی با اثرات تغییر اقلیم و حفاظت از منابع آب استان قزوین بکارگیری روش­های کم‌آبیاری، تعیین نرخ آب­بها برای کشاورزان بر اساس ملاحظه برابری، آیش­گذاری اراضی و ارایه تسهیلات به کشاورزان برای تجهیز مزارع به سیستم­های نوین آبیاری پیشنهاد شد.